«Баланың балабақшаға бейімделуі»
Абатаева Айжан
Мақсаты: Ата — аналардың өзара қарым — қатынасын жақсарту. Балабақша өмірімен таныстыру, тәрбиешімен дұрыс қарым — қатынаста болу. Психологиялық кеңес, ағарту жұмыстарын жүргізу. Бала жанұясы мүшелерін бір-бірін түсіне білуге және жақсы қасиеттерге тәрбиелеу.
Қатысқандар: Ата-аналар, тәрбиешілер, балалар.
Көрнекіліктер: Отбасысуреті, бояуқарындаштар, қалам, таза парақ, ватман, шарлар, қайшы, желім, презинтациялар.
Кіріспесөз: Сәлеметсіздермеқұрметтіата-аналар! Бүгінгібіздің «Баланыңбалабақшағабейімделуі»атты тренинг сабағымызғахошкелдіңіздер! Ата –анатілегібаласыныңжақсыадамболуы, еңбексүйгіштігі, кішіпейіл, мейірімдіболуы. «Ұлтәрбиелейотырып, жериесінтәрбиелейміз, қызтәрбиелейотырып, ұлттытәрбиелейміз». Отбасындағытәрбиеәрбірмүшеніңөзін-өзінсақтау, ұрпақтыжалғастыру, өзін-өзісыйлауқажеттігінентуындайды. Отбасындаадамныңжекебасыныңқасиетіқалыптасады.
Балағабілім, тәрбиеберудебастытұлғаұстазболса, оны жалғастырыпдемеушіата-ана.
І.Танысу. Амандасу
Шаттықшеңбері:
Ата — аналардықолымызданұстап, шаттықшеңберінетұрғызу. Мен сіздерменкездескенімеөтеқуаныштымын. Қане, бәрімізбір — біріміздіңқолымызданұстапшеңберқұрайық. Осы дөңгелекшеңберді неге шаттық, жылулықшеңберідепатаймыз? Қалайойлайсыздар. Шеңбергетұрудыңүлкенбірқасиеті бар. Шеңберімізкөктегіжылуберетінкүнсияқтыдөңгелек. Шеңбергетұрып, бір — біріміздіжақсыкөреаламыз, жақсылық пен жылулығымыздысыйлайбілугеүйренеміз. Міне, сондықтанбұлшеңбердіжылулық, шаттықшеңберідепатаймыз. Ендібәрімізжақсылықтілеп, шаттанақуанып, күлкіміздісыйлайық.
Танысу:Әрата — анаөзінтаныстырукерек, өзініңатынаекі — үш сын есімінқосыптаныстыру.
Доппен жаттығу: Бала сіз үшін кім? Допты бір-біріне ұсынып сұраққа жауап беру. Бала – болашағым, серігім, бақытым, өмірімнің жалғасы т.б.
ІІ. Ата-аналарға балалардың балабақшаға бейімделуі туралы кеңес беру.
Баланың әлеуметтенуі қашан қайда басталады? Әрине бірінші отбасында және балабақшаға келгенде. Балабақшада таныс емес үлкен адамдармен, балалармен танысады, мінез құлық ережелері мен нормаларын меңгереді. Жаңа жағдайға бала қалай үйренеді? Өкінішке орай балабақшаға бейімделу көбінесе қиын және ауыр өтеді. Бала тамақ ішпейді, ұйықтамайды, балалармен және үлкен адамдармен араласудан бас тартады да, қоршаған ортаға деген қызығушылығы төмендейді, ойыншықтарды ойынға қатыстырмайды.
Баланың балабақшаға қиын бейімделу себептері:
— Басқа адамдармен бұрын қалып көрмегендіктен,
— Дәретке өзі отырып үйренбегендіктен.
— Кейбір тағамдарды жеу дағдысы жоқ, мысалы қызылша, орамжапырақ, қатты тамақты шайнап үйренбеген (картоп, нан).
— Балабақшаға келген алғашқы күндері бала 2 сағатқа қалу керек.Көбінесе ата-аналар жұмыс тәртібін айтып, баланы күні бойы балабақшада қалдырады.Осының нәтижесінде күрделі және созылмалы мәселелер пайда болады.
— Балаңызбен үйде сөйлесесіз бе, оны мақтайсыз ба, оны жақсы көретіңіз туралы айттыңыз ба?
Ата-аналардың балаға эмоцияналдық әсері көбінесе жағдайды қиындатады.
Әр отбасында бейімделудің үш түрі бар.
— жеңіл түрі — баланың мінез-құлығы 10-15 күнде қалпына келеді;
— орташа ауырлық бейімделу — 1 айдың ішінде;
— ауыр бейімделу — 2 айдан 6 айға дейін өтеді.
Қобалжулары қатты ата-аналардың балалары да балабақшаға қиын бейімделеді, өткені ата-анасының қобалжуын көріп, баланың қорқынышы ұлғая бастайды.Осы кезде ата-аналар балаға көмек беруі керек.
Ертеңгілік қоштасуды жеңілдету тәсілдері:
— Баламен тез қоштасып үйреніңіз. Қоштасуды созбаңыз.Бала сіздің қобалжығаныңызды көріп, тыныштануы ұзаққа созылады.
— Балаңыз сізге сенсін десеңіз, балабақшаға әкеліп, көрінбей қашып кетпеңіз.
— Балаңызға ұнайтын қоштасу рәсімін ойлап табыңыз және соны қатал ұстаныңыз.
Балабақшаға барғаны үшін жаңа ойыншық сатып алып, балаңызды алдарқатпаңыз.
— Балаға анық түсінік беру керек.
Бір рет болсын баланың дегенін істесеңіз әрі қарай баланы көндіру өте қиынға түседі.
2 -3 жастағы балалар үшін балабақшаға бейімделу күрделі құбылыс. Бейімделу уақытында баланың эмоциялық жағдайы көп өзгеріске түседі.
Сондықтан кеңес береміз:
— Үйдегі жағдайды балаңыз келетін топтың күн режимімен бірдей етіп ұйымдастыруға жұмыстаныңыз.
— Балабақшаның тамақтану ас мәзірімен танысып баланың үйдегі тамақтануына балабақшада ішетін тамақтар түрін қосыңыз
— Үйдегі жағдайда баланың өзіне — өзі қызмет етудің алғы шарттарына үйрете беріңіз: жуыну, қолын сүрту, шешіну, өз бетімен тамақтану, тамақ ішкенде қасықты пайдалану, горшокқа сұрану. Киімдері міндетті түрде өзіне ыңғайлы болуы шарт: шалбар не болмаса шорты замоксыз, белдеушесіз.
— Баланың «социалдық көкжиегін» кеңейтіңіз, ауладағы өзімен құрдас балалармен көбірек ойнатыңыз, жолдастарына қонаққа барсын, әжесінде қонуға қалсын т.с.с. Осындай тәжірибе жинақтаған бала өз құрдастары мен үлкендер арасында тез үйренісіп, тіл табысатын болады.
— Баламен жағымды эмоционалдық жағдайлар жасау қажет, ол көбіне ата – ана жағынан болуы қажет, балабақша туралы, оның өзіне керектігін түсіндіріп балаңызды сүйіп, аймалап, жиі оған өз мейіріміңізді көрсетіңіз. Есіңізде болсын Сіз көбірек осындай жылылық білдірсеңіз Сіздің балаңыз балабақшаға тез бейімделеді.Балаңыздың көзінше балабақша туралы өзіңізді толғандыратын мәселені айтудан аулақ болыңыз.
— Бірінші күні балабақшаға серуенге келген дұрыс, тәрбиешімен танысып, балаңызға жаңа достар табуға. Сондай–ақ балаңыздың сүйікті ойыншығын балабақшаға беріп жібергеніңіз абзал.
— Жоспарлаңыз, балабақшаға бірінші келген мезгілінде балаңызды бірінші күні – ақ күн ұзағына қалдырмауды.Балабақшаға жаңадан келген балалар алғашқы аптада 3 – 4 сағат, одан әрі түске дейін, айдың аяғына таман егер тәрбиеші кеңес берсе күні бойына қалдырылады.
— Кейбір балалар үшін аптаның ортасында жүйкесін тоздырмау үшін «демалыс» алуға болады.
— Бейімделу мерзімінде үйде демалыс кезінде баламен көп шұғылдануды қажет етеді, серуен жасау, күн режимін сақтау, эмоциялық жүктемесін түсіру қажет.
— Бала балабақшаға тек ауырмайкелуіқажет. ОРЗ, ОРВИ сақтану үшін түрлі витаминдер пайдалану қажет, мұрын қуыстарын оксолин мазмен сылап тұру қажет.
Егер Сіздің балаңыз көпшіл, өз жақындарыңызбен бірге бөтен адамдарды жатырқамаса, ойын кезінде өздігімен ойнай білсе, мінезі ашық, өз құрдастарымен мейрімді болса балабақшаға келген күннен бастап–ақ үйреніп кететіне сеніңіз.
Баланың балабақшаға барлық бейімделу уақытында психологпен балабақшаның медика – педагогикалық қызметі бақылауға алады.
ІІІ. Кеңес соңында сұрақтар беріп, өзара пікірлесу.
ІV. Ойын «Жанұя ойыны»сергіту жаттығуы:
- Балаңыздың туған күні?
- Тәрбиешісінің толық аты — жөні?
- Балаңыз қандай өлшемді аяқ киім киеді?
- Балаңыздың сүйікті асы қандай?
- Балаңыз қандай түсті жақсы көреді?
- Балаңыз спорттың қандай түрін жақсы көреді?
- Балаңызды еркелетіп қандай сөздер айтасыз?
- Балаңызға ашуланғанда, ең алдымен ауызыңызға қандай сөз түседі?
- Балаңыздың ең жақын досы кім?
Ата — аналар ортаға шығып, берілген сұрақтарға тез жауап береді.
- Ойын« Ата-анамейірімі».
Ата- аналарақпараққагүлдіңсуретінсалып, гүлдестергебаласынадегенсүйіспеншілігінжазып, өзой-пікірлерінайтады.
- Ситуациялықсұрақтар.
Ата — аналарүстелүстіненүлестірмеліқағаздардыбөліпалып, сұрақтарғажауапбереді.
- Балаңыздыңөнері, қандайдабіріскеқызығушылығы, бейімділігібайқалса, неістередіңіз?
- Баламенсөйлесебілудеүлкенөнер, Мысалы: түннегеқараңғы, күнқайдакетті, ұшаққалайұшады,….. дегенсияқтытаусылмайтынсауалдаркөп. Сіздіңбалаңыздасондайсауалдардыкөпқоятынболса, жауапберугетырысасызба, әлдеелеусізқалдырасызба?
- Сізгебалабақшадағытәрбиешіден «Сіздіңбалаңызбасқабалалардыұрады» дегенбірнешешағымайтылады. Тағыкөршіата — аналарданда «Біздіңбаланыұрды» дегенсөзестугетуракеледідейік. Неістейсіз? Балаңыздықалайтәрбиелейсіз?
- Кейбірата — аналардыңбаласыныңәрбіріс — әрекетінекөңілітолмай: «Сенсалаалмайсың, сеністейалмайсың», — депайтыпжататынынбайқаймыз. Балаіс-әрекетінетерісбағаберугеқалайқарайсыз?
- Балаңыздыңтәртібіжайлыбілгіңізкеліп, балабақшағакеліптұрасыз. Тәрбиешісісіздіқатулықабақ, ашулыкүйменқарсыалды. Сіздіңәрекетіңіз?
- Балаңызқандайдабіртерісіс — әрекеттеркөрсетсе, сізқандайшарақолданасыз?
VІІ. «Тілекшамы». (Қорытындылау)
Мақсаты: тренинг туралыпікірлерінортаға салу.
«Міне, қоштасатын да сәтжетті. Бізсіздерменжанұядағыата-ана мен балаларарасындағықарым-қатынастыңтүрліжақтарынтануға, жан-жақтыталқылауғатырыстық. Отбасы, ұшқанұя – жылылықтың, жылулықтыңмекені. «Отбасы» атауыныңмәнінетереңүңілерболсақ, оттың да үлкенмаңызы бар екенінсеземіз. Сондықтаноттың басы, ошағымыздыңтүтінітүзуболуыүшін «Тілекшамы» жаттығуынбір-бірімізгетілекайтаотырыпжүргізейік.
Құрметті ата-аналаралтынуақыттарыңыздыбөліпкелгендеріңізгекөпрахметіміздіайтаотырып, отбасыларыңызға бақытнұрышашылаберсіндегімкеледі. Сауболыңыздар!
