Эссе. «Баланың періште әлемі-тәрбиешінің бақыты»

Камалова Эльмира Абилхамидовна

Адамның өзіне-өзі өмір бойы қоятын және оған әрдайым жауап іздейтін санаулы сұрақтары болады екен. Мен үшін сол мәңгі сұрақтың біріде бірегейі–мұғалім-тәрбиеші деген кім? Алдымен осы сұрақтың жауабын тағыда бір айқындап бағайын. Өйткені менде бала бағбаны — тәрбиешісімін.
Таңғажайып балалар әлемімен тереңірек танысып, өз өмір тәжірибемнің мейірімінің дәндерін қондыру – менің жұмысымның мәні.
Балалармен жұмыс жасау–үлкен бақыт.Себебі, тек қана бала ешнәрсеге алаңдамай мейірімділікке сенеді, кішкентай алақанын менің алақаныма қойып, өз құпияларын айтып маған сенім артады. Пәк көңілдібалаларменқарым-қатынасмағанқуаныш, шаттықсыйлайды. Өйткені, меноларға, олармағанқажетігінесенімдімін. Осысенімніңболуы–әртәрбиешініңбақыты. Тәрбиеші балағадегеныстықықыласынбірсөзбен айтыпкөрсетіпқанақоймай, баржүрегіменжәнежан -тәнімен сезінебілуіқажет.Тәрбиешініңжұмысыкүрделідеқызықты.Шынымдыайтсам, кейдежұмыстанүйгекелгендеқаттышаршағанымдысеземін. Бірақсолөткізген күндерімді ой елегінен өткізеотырып, балаларымныңыстықықыласын, мағанұмтылғанүмітолыкөздерін, тәттіқылықтарымен, сәбилікшынжүректеріменайтқансөздеріесіметүскенде шаршағанымдыұмытыпкетемін. Осыбір«Балаларәлемініңтеңізіне» бірбойласам, ешқашан өзмамандығымдыөзгерткімкелмейді. Өйткені, бала-пәк, бала-тап-тазамөлдірбұлақтыңбастауысияқты. Көзінашып, тұнығынақануүшінтәрбиешідежылыжүрек, аялыалақанжәне тәрбиешіге тәнеңбіріншіқасиет–баланықұрметтеусезіміболукерекекенінтүсіндім. Оныңадамшылық ,ар-ожданын, намысын, тұлғасынжасынақарамайсыйлау, құрметтұту.
Француз ағартушысы,жазушыЖан-ЖакРуссо «Балатуғандааққағаздайболыптазатуады, оныңүстінешыймайдықалайсалсаң, қағазбетінесолайтүседі, балатәрбиесісолсияқты, өзіңқалайтәрбиелесеңолсолайтәрбиеленеді»дегеннақылсөзіосымектепалдыдаярлықсыныбыныңбалаларынаарналғандай.
Тәрбиешініңәрбірөткізгенсабағыбаланыңақыл-ойпарасатындамытабілетіндей, баланыңжасерекшелігінесайқұрылса, баланыңынта–жігеріартарысөзсіздеп білемін. Өзімніңеңбекжолымдаәрдайымбалалардыңтілін, ой-өрісін, тілбайлығындамытумақсатындаертегілерденкөріністерұйымдастырамын. Себебібалаларолдеөзіойнасасолкейіпкердіңбойындағыбарлыққасиетдағдыларынойелегіненөткізіпсаралайды. Ақылмен ойланады. Ол үшінтәрбиешібойындағыасылқасиет–ақыл-парасатболуышарт. Баланыңішкіжандүниесінежолтартқантәрбиешіеңнәзіктемөлдір, алайда, соныменқоса, еңкүрделідежұмбақәлемгеенеді. Осыәлемніңішінде, осыәлемменқатар, үндесеөмір сүруітиіс. Олүшінсолмөлдірәлемніңайқыш-ұйқышқұбылыстарыменқағидаларын, заңдылықтарыменжұмбақтарынбарыншатереңіректүсініп, парықтайалатынайқындақуаттыақыл-парасатқажет. Адамжанынаялайотырып, түсінетіннәзіктеәмбебаптабиғиқұралкерек. БаяғыСократтың«Таным–бұл жақсылық»дегенпәлсәпалыққағидасыдәлосыжердетікелеймағынасынаие. Баланыңжандүниесіннеғұрлымтереңтаныған сайынмұғалімоныңтұлғаретіндежетілуінесептігінтигізеалады.
Оқу, жазу, санаудыңберікдағдыларынқалыптастыру мақсатындамектепалдыоқушысынмектепөмірінеенгізудіңөзітаңдаулытехнологияменасқаншеберліктіталапетеді. Баланыңмектепкекелгенгедейін«Менбәріндемектептенүйренемін»–дегенүмітінанықтау, бүкілмектепұжымымен ата-анасының, туған-туысыныңқатысуыменжүзегеасырылады. Балалардыңата-аналарыменүнемібайланыстаболып, олардымектептегітүрлішараларғабелсенеқатыстырыпотырдым.
Баланыңмектепкедайындығынбалабақшаменмектептегіәдіс-тәсілдердіұштастыруарқылыжүзеге асыру – басты  мақсатым.
Осындай тынымсыз еңбектіжемісінкөруүшін, тәрбиешілікжұмыстәрбиешініңбойынан–жігерлілікпенеңбекқорлықты қажетететінінайқынаңғардым. Әрине, әрбіртірліктедежігерліеңбекетпейайтарлықтайнәтижегежетумүмкінемес. Ал тәрбиешідебұлқасиеттердіңтүпнегізіжауапкершіліктедередім. Қолыңдағыбаланың, адамның, тағдырыншешуденартықжауапкершілікбарма?! Тәрбиешініңжұмысындәрігерменсалыстырамын. Емшіадамбойындағыауру-сырқатпеналысса, тәрбиешіоныңойындағынадандықпенкүреседі. Осыауыржауапкершіліктіқабылдағантәрбиешікүндіз-түнітынымтаппасыанық. Оныңмұқалмасжігерібалағабұйрықберугежұмсалмасындеңіз. Тәрбиешіжігеріоныңбаласанасына«молсуыменсабырлыаққанкеңарналыөзендей»тасиқұйылғанбілімі мен дана тәрбиесіненкөрінеді.
«Құдайалдындаадамныңбәрібірдей»екеніақиқат. Бірақбесенеденбелгіліақиқат–пендешіліктеекіадамзатыешқашанбір-бірінеұқсағанемес. Ақыл-парасатжағынанда, сезім-түйсікжағынанда, мінез-құлықжағынанда, тұлға-тұрқыжағынанда, жалпыжаратылысынанадамбаласыбірегей,дара..Солбір«жауқазынныңбүржарғанындай»сырлысәттібасынан өткізгентәрбиеші бақытты.
Балалар  — өміргүлі. Алгүлдерешқандайжасандылықсыз, шынайылықпенбаптағандағанаөседі.
Ортаңғы топ  тәрбиеленушілерімен осылайшашығармашылығындамытаотырып, қазіргізаманғыпедагогикалықтеорияменпрактиканыбасшылыққаалып, жұмысжасаудамын. Педагогикалықозықтехналогиялардысабақбарысындапайдаланып, балалардыңшығармашылағындамытуғаақпараттықтехнологиялардыпайдалануарқылыжүзегеасырдым. Қортындылайкелеортаңғы топ тәрбиешісіеңозықпедагог, психолог, ғалымжәнеасқандарыниесіболкеректігінекөзжеткіздім. 4-5 жастағыбалазейініндамытып, жекетұлғағаайналдыру әртәрбиешініңбастыміндеті. Сондықтанбалажүрегінежылылықұялатып, қабілетімендарынынашуәртәрбиешініңалдынақойылғанеңбастыміндетідептүсіндім.