«Мейірімділік әлемі»
Рахметова Нұржамал Ахатовна
«Мейірімділік әлемі»
Мақсаты:
Балаларды мейірімділікке, достыққа, адамгершілікке, әдепті болуға тәрбиелеу, эстетикалық тәрбие беру арқылы сұлулықты сезіне білуге баулу, олардың әдеби сөздік қорын молайтумен бірге дүние танымдарын кеңейту.
Көрнекіліктер: Анасы мен қызы және автобус ішіндегі балалар әрекеті мен қарт адам бейнеленген суреттер, түлкі мен қоян атрибуттары, көңіл – күй бейнеленген қолғап.
Шаттық шеңбері
Қайырлы күн достар! Сендерді көргеніме өте қуаныштымын.
Армысың шапағатты Күн — ана!
Армысың шапағатты Аспан — ана!
Армысың мейірімді Жер — ана!
Құт дарыт бар әлемді жарылқа.
Күн –ана өзінің мейірім шуағын төгіп, біздің жан – дүниемізге жарық сәулесін шашып тұр. Күн сәулесі біздің бетімізге, саусақтарымызға, алақанымызға мейірім шуағын төкті. Енді осы жүрек жылуымызды бір – бірімізге, қонақтарға сыйлайық. Енді, балалар,
«Мейірім шуағы» атты ойын ойнап көрейік.
— Сен кімсің? ( жіпті қасындағы балаға ұсынады)
1 бала : — Мен Еркеназбын. Мені анам «Ботам» дейді.
( жіпті келесі жанында тұрған балаға ұсынады)
2 бала: — Мен Рамазанмын. Әкем мені «Ақ Рамазаным» дейді.
Ойын осылай жалғасу арқылы шеңбер бойында күн бейнеленеді.
Міне, балалар, біз мейірім шуағын төгу арқылы Күн — ананы бейнеледік
Әңгімелесу
Мейірімділік, мейірім дегеніміз не?
Мейірімділік – бұл адамдар арасындағы достық жақсылық , мейірімді болу әр уақытта бағаланған. —Балалар, сендер өз жүрегіңнің жылуын кімге сыйлар едіңдер?
-Неліктен ол адамға сыйлар едіңдер?
Балалардың жауаптары тыңдалады.
-Мен өз жүрегімнің жылуын анама сыйлаймын, себебі анамды өте қатты жақсы көремін.
-Мен кішкентай қарындасыма сыйлаймын , себебі ол сондай сүйкімді.
-Мен достарыма сыйлаймын, себебі жалғыз ойнаған сондай көңілсіз.
-Мен әкеме сыйлаймын, әкем менің қамқоршым, асқар тауым.
Слайдпен жұмыс
Енді мына слайдқа назар аударайық. Суретте кімдер бейнеленген?
Анасы мен қызы.
Осы суреттің кейіпкерлеріне ат қойып әңгіме құрастырайық.
Суретте Айдана мен анасы бейнеленген. Айданаға анасы мейірлене былай деп жатыр. «Айдана, тұра ғой айналайын, мектепке барайық» . Ал, Айдана болса қуанып, анасына мейірімді, әдемі күлкісін сыйлап отыр.
Енді келесі суретке назар аударайық. Бұл суреттегі кейіпкерлерге де ат қойып әңгіме құрастырайық.
Марат пен Мұрат автобуста ең алдыңғы орында отыр. Автобус ішіне таяғына сүйенген қарт кісі келіп кірді. Балалар көрмеген болып отыра берді. Ал келесі орында отырған Досжан орнынан тұрып қартты сүйемелдеп орындыққа отырғызды.
Енді осы суреттегі кейіпкерлердің іс — әрекетін талдап көрейік.
Осы суретте кім мейірімді деп ойлайсыңдар?
Әңгімелеу:
Әрқашада үлкендерді сыйлап ізеттілік, кішіпейілділік танытып жүретін, жоғарыдағы суртте бейнеленгендей орнынан тұрып қарт кісіге, орын берген бала – Досжан мейірімді. Ал орнынан тұрмай , көрсе де көрмегендей болып отыра берген балалар — Марат мен Мұрат әдепсіз.
Дәйексөз:
«Өзгені сыйлай білмеген өзін де сыйламайды.»
Халық нақылы
Сахналау «Қоян мен түлкі» ертегісі.
( рөлге бөліп орындау )
Автор Рамазан: — Бір түлкі секіріп келе жатқан қоянды көріп, өтірік ауырған болып жата қалады.
Түлкі Заңғар: — Қоянжан – ау бала жастан бірге өскен, тоғайдың дәмін бір жескен дос емес пе едік. Мен ауырып жатырмын жақын келші.
Қоян Еркеназ: — Екі көзім өзіңде тұр, екі құлағым сөзіңде тұр. Сізді қу , ашқарақ, өзімшіл дейді, сол рас па?
Түлкі: — Қу екенім рас, алдамайын десем де ұмытып кетемін, кеше бір тауықты алдап жеп қойып едім, соны аяп ауырып жатырмын, оның да өмір сүргісі келеді ғой.
Қоян: — Ұмытшақтық деген жаман ғой, соныңыздан қорқамын, сондықтан да жортамын. –деп жорта жөнеліпті.
Балалар, түлкі қандай екен?
Түлкі қу, қомағай, өзімшіл, мейірімсіз.
Ал қоян ше?
Қоян сақ, қорқақ, ол ешкімге жамандық ойламайды.
Дұрыс — ақ. Аңдар мен адамдардың мейірімді, мейірімсіз болатыны сияқты түстер жылы, суық болып екіге бөлінеді екен.
Қане, мына жапырақшаларға қарап суық түстерді айтайықшы?
Суық түстер: көк, қою көк, күлгін, қара, сұр түстер жатады.
Жылы түстер: қызыл, сары, жасыл, қызғылт
Сергіту сәті
Ақ түс — Аспан белгісі.
Қоңыр түс — Жер белгісі.
Көгілдір түс — Су белгісі.
Аңсұңқар (самғап ұшу қимылы)
Шабандоз ( атпен шабу)
Балықтар ( балықша жүзу) қимылдарын 3 — 4 рет қайталап жасату.
Жақсы балалар, біздің көңілді — көңілсіз болуымыздың өзі де көңіл күйімізге байланысты ғой. Ендеше көңілді, көңілсіз, таңданған сәттерімізді жаттығулар арқылы көрсетейікші. ( қолғаппен)
Ойын «Мен көңілдімін — Мен қуаныштымын»
Әр саусақта көңіл — күйді білдіретін адамның бет — әлпеті бейнеленген дөңгелек пішінді суреттер болады. Әр саусақтардағы суреттерді жеке — жеке көрсетіп, балалар көңіл — күйді ыммен, қимылмен көрсетіп, сөзбен айтты.
— Мен қуаныштымын! ( күледі)
— Мен көңілдімін! ( жылы жүзбен жымию )
— Мен таңғалып тұрмын! ( таң қалу, аузын ашу)
— Мен ренжіп отырмын! ( ренжу, қабақ түю)
— Мен жылап отырмын ! ( жылау )
Шығармашылық жұмыс
Енді, күлген, қуанған, таңданған сәттерімізді қағаз бетіне түсіріп көрейік.
( жайлы әуен ойналып тұрады, балалар сурет салуға кіріседі , юір көңіл — күйді бейнелейді, біреуін таңдап салады)
Таңғажайып сәт: ( қолында шарлары бар Күлдірген келеді)
Күлдірген — Айсұлтан: — Сәлем достар, балалар! Мен Күлдірген боламын.
Балалар: — Сәлеметсіңбе Күлдірген!
Күлдірген: — Жаңа сендер не туралы әңгімелеп жатырдыңдар?
Балалар: — Біз мейірімділік туралы айтып жатырмыз.
Күлдірген: — «Мейірімділік» деген сөзді қалай түсінесіңдер?
Балалар: — Мейірімділік дегеніміз ол адамдардың бір — біріне жылылығы, көмек көрсетуі, ренжіспеуі, алдамауы.
Мейірімділік дегеніміз ананың, әкенің жылы сөзі, аялы алақаны.
Күлдірген: — Рахмет, балалар, өте ақылды да мейірімді екенсіңдер. Менімен ойын ойнауға келісесіңдер ме?
Балалар: — Ойнайық.
Ойын: «Ғажайып орындық»
Ойын шарты: музыка әуенімен орындықты айналып жүреміз. Әуен тоқтағанда отырған баланың әдемі жақтарын айтамыз.
